Trouw, Gehoorzaamheid en Onderwerping. Met deze drie begrippen garanderen de leden van de Nederlandse Krijgsmacht aan het Nederlandse volk en maatschappij dat ze nooit zullen handelen tegen het belang van datzelfde volk.
Deze Eed of Belofte is zeker niet een loze kreet. In de opleiding van militairen wordt hier zeer regelmatig aandacht aan besteed en men kan dus stellen dat de inhoud deel uit maakt van de cultuur en de vormen en gebruiken van de Krijgsmacht.
Leden van de Krijgsmacht zijn intrinsiek gezagsgetrouw. Wij zijn dan ook de enigen die Minister en Staatssecretaris nog consequent met Excellentie aanspreken, dit in tegenstelling tot de andere Ministeries waar Ferd en Carola meer gebruikelijk is.
Naast gezagsgetrouw zijn wij ook niet in eerste instantie bijzonder kritisch. Als de boven ons geplaatsten een besluit genomen hebben dan is onze eerste reactie dat het daarmee ook ons besluit is geworden en doen we ons best om dat besluit zo goed mogelijk uit te voeren. Lijdzaam verzet is ons vreemd laat staan dat we een besluit zullen tegenwerken. Vandaar ook het succes van de bezuinigingsmaatregelen van de afgelopen decennia. Bij ieder ander Ministerie zouden dit soort bezuinigingen tot openlijk protest hebben geleid maar wij doen vaak nog meer dan ons is opgedragen.
In bovenstaand licht gezien is het dus vreemd dat onze Secretaris Generaal het nodig vond om de Oekaze Kok voor het personeel van Defensie nog verder aan te scherpen. De Oekaze Kok regelt het verkeer tussen ambtenaren en Kamerleden en ambtenaren en de media. De intentie van de regeling is om te garanderen dat de Ministeriele Verantwoordelijkheid nooit in het geding kan komen doordat ambtenaren politiek gevoelige informatie delen met de Kamer of met de media.
De Oekaze is uit 1998 maar in 2011 is deze onder meer door verzoeken uit de Tweede Kamer wat versoepeld door ambtenaren toestemming te geven om wel feitelijke informatie op het eigen vakgebied te verstrekken. De Kamer vond dit noodzakelijk om d.m.v. korte lijnen hun informatiepositie zo adequaat mogelijk te maken.
Nu is dus binnen het Ministerie van Defensie deze versoepeling er weer af gehaald. Ambtenaren van het Ministerie van Defensie mogen alleen na toestemming, feitelijke informatie over hun vakgebied delen met pers en politici en in de praktijk lijkt dit neer te komen op het feit dat er niets meer wordt gedeeld.
Na de eerste positieve geluiden dat er weer meer geïnvesteerd zou gaan worden in onze uitgemergelde Krijgsmacht, en na de belofte dat Nederland zich eindelijk zou gaan houden aan de 2% BNP norm die we beloofd hebben aan NATO, lijken deze geluiden weer volledig verstomd.
Corona heeft veel geld gekost en de prijs mag zo te zien weer voor een belangrijk deel betaald worden door Defensie. De investeringen staan op de lange baan. De beloofde Visie 2035 is uitgesteld en de 2% belofte wordt genuanceerd, wat Haags is voor “vergeet het maar”.
Dit alles terwijl juist Corona heeft laten zien dat Defensie wel degelijk behoort tot de vitale sectoren van onze maatschappij. Niet alleen in tijden van oorlog maar ook tijdens grote civiele crises.
De drie hoofdtaken van Defensie zijn essentieel want Corona heeft niet alleen een enorme impact op de gezondheidssituatie van onze planeet maar ook op de veiligheid. Niets is gevaarlijker voor Vrede en Veiligheid op aarde dan het gevoelen dat we bedreigd worden in ons voortbestaan. Een zondebok is dan snel gevonden en voor dat we het weten staat de wereld in brand. De voorbeelden uit de geschiedenis zijn velerlei.
En de militairen………….zij zijn stil, ze wachten af en voeren daarna loyaal uit. Mijn stelling is dat deze houding nu juist precies niet is waar de Nederlandse politiek en het Nederlandse volk recht op hebben. Ze hebben recht op de ongezouten, niet gekleurde, professionele opvattingen van de topmilitairen die op dit moment de dienst uit maken in de Krijgsmacht. Meningen over 9250 vacatures, over het feit dat we op dit moment geen gevecht van verbonden wapens kunnen voeren, dat we onze eenheden niet logistiek kunnen ondersteunen en dat we in een hoog tempo onze professionaliteit aan het verliezen zijn en dat dit decennia kost om het weer terug te krijgen.
Dit heeft niets met klokkenluiden te maken, ook niet met niet loyaal zijn. Dit heeft alles te maken met de Eed die we gezworen hebben: Trouw, Gehoorzaam en Onderworpen!
