Elke keer als ik de officierscantine van het Artillerie Schietkamp binnen kom, word ik getroffen door het bijzondere interieur. Een belangrijk element in dit interieur vormen de z.g. gedenkramen waarin de namen van onze gesneuvelde wapenbroeders zijn vermeld. De ramen zijn vervaardigd door de overste Kooijman. Op de site VOA-web staan meer bijzonderheden. De namen zijn op zorgvuldige wijze geïnventariseerd o.a. door de majoor b.d. Gerrit Verburg. Gerrit is helaas overleden. Aan hem danken we het feit dat de oorspronkelijke ramen zijn aangevuld met vele nieuwe waarop de namen staan van gesneuvelde wapenbroeders die later zijn ontdekt.
In december 2020 werd ik weer herinnerd aan één van de namen die in de ramen zijn vermeld. In het begin van dat jaar begeleidde ik Jan de Koning, beter bekend als “King” naar een comfortabele stoel in de kantine toen we klaar waren met het diner. Helaas is deze markante artillerist op 14 december 2020 overleden. Op 22 december hebben een beperkt aantal genodigden, waaronder negen leden van de VOA en enkele echtgenotes de uitvaart bijgewoond. “King” is , als een van de eersten, begraven op de gloednieuwe veteranenbegraafplaats in Loenen. Deze grenst aan het ereveld aldaar.
Toen ik “King” in het begin van 2020 had begeleid naar een comfortabele stoel en op die plek omhoog keek naar de gedenkramen zag ik daar de naam van R.E. Jessurun, een niet alledaagse en dus opvallende naam.
In het boek “Het vergeten squadron” van de schrijver René Wittert dat ik kort daarvoor had gelezen kwam ik o.a. de naam Jesserun tegen. Mij is gebleken dat het om dezelfde persoon gaat.
R.E. Jesserun is geboren op 15 februari 1904 in Haarlem. In september 1927 werd hij in werkelijke dienst geroepen als aspirant reserveofficier waarnemer bij het wapen der artillerie. In het kader van zijn opleiding werd hij gedetacheerd bij de Militaire Luchtvaart Afdeling , de L.V.A. op het vliegveld Soesterberg. Na het normale bevorderingspatroon als leerling werd hij in augustus 1928 bevorderd tot reserve tweede luitenant der artillerie en ging een maand later met groot verlof. In 1932 volgde de bevordering tot eerste luitenant der artillerie.
Op zijn staat van dienst kom ik hem dan tegen op 10 mei 1940, de datum van de inval van de Duitsers in Nederland, waar hij in Durban (Zuid- Afrika) aan boord van het stoomschip Straat Soenda naar het toenmalige Batavia gaat en daar op 8e juni 1940 aankomt. Hij wordt geplaatst bij de Militaire Luchtvaart Afdeling (LVA) van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger, het KNIL, in Andir. In 1941 wordt hij bevorderd tot reserve kapitein bij de Militaire Luchtvaart. Hij vervult o.a. de functie van waarnemend directeur materieel van de technische dienst van de LVA. Dan volgt de periode van de aanval door Japan op Java. Die aanval was voorafgegaan aan het neutraliseren van de Amerikanen en de Engelsen in de Pacific door het bombardement op Pearl Harbor op 7 december 1941. Wat niet zo bekend is dat één uur voor die aanval de Japanse troepen op de oostkust van hert Maleisische schiereiland landden en dat Japanse vliegtuigen Singapore bombardeerden. Singapore was de thuisbasis van de Engelse vloot in de Pacific. Nederland verklaarde Japan de oorlog vanwege de agressie van Japan jegens Amerika en Engeland. Dan volgt de bekende slag in de Javazee en op 11 januari 1942 gingen de eerste Japanse troepen in het toenmalige Nederlands -Indië aan wal. Het relatief kleine KNIL was niet opgewassen tegen de Japanse overmacht In elk geval wist de kapitein Jessurun na de gevechten vanuit Java te ontsnappen naar Australië waar hij op 8 maart 1942 aan kwam. Wat gebeurde er daarna met hem.
In mei 1942 werd hij geplaatst bij het 18e Netherlands East Indies Squadron (18 N.E.I.).
De start van dit squadron was niet zo gelukkig. De militairen van de Militaire Luchtvaart Afdeling van het KNIL waren in 1942 van Java naar Australië gestuurd. Een deel van hen lieten daar hun gezinnen achter en wilden dat deze gezinnen naar Australië zouden worden gebracht. Dat werd afgewezen. U kunt zich voorstellen dat de stemming daaronder heeft geleden. Het squadron was overigens samengesteld uit een bonte verzameling nationaliteiten. In de loop van september 1942 was het squadron operationeel.
Een van de vliegers ontkwam ternauwernood aan een vliegongeluk bij het landen in het donker omdat de stormlantaarns aan de verkeerde kant van de landingsbaan waren opgesteld. Gelukkig werd deze fout vanuit de lucht tijdig ontdekt en zo werd een landing in de zachte berm naast de landingsstrip voorkomen. De verantwoordelijke , de kapitein-waarnemer Jessurun was geen vlieger en hem kon je niet kwalijk nemen dat de lichten aan de verkeerde kant stonden. Gelukkig liep e.e.a. goed af. Om het verdere wel en wee van het 18 N.E.I. squadron te leren kennen raad ik u aan om het boek dat hierboven is gemeld te lezen.
Jessurun heeft een indrukwekkende loopbaan gehad met grote verantwoordelijkheden in diverse functies en daarbij bijzonder lofwaardig gedraag getoond, hetgeen blijkt uit de vele dapperheids onderscheidingen die hij heeft ontvangen. Dat zijn :
Bronzen Kruis met eervolle vermelding. Later pro forma ingetrokken en vervangen door de Bronzen Leeuw. Hij kreeg deze onderscheiding als bommenrichter die gedurende meerdere dagen en ondanks zwaar vijandelijk vuur de tegenstander (Japan) zware verliezen toe bracht.
Vliegerkruis. Hij kreeg dat omdat hij deelnam aan vele en succesvolle gevechtsopdrachten in 1943 van het zo moeizaam gestarte 18e Squadron en was zodoende een inspirerend voorbeeld voor het personeel van dat squadron.
Bronzen Leeuw. Vanwege vele gevechtsacties. Later ingetrokken bij toekenning Militaire Willems Orde
Air Medal (US) Toegekend in 1947. Het squadron was ingedeeld bij 13 US Air Force dat optrad in het zuidelijk deel van de Pacific. Medal of Freedom (US) Toegekend in 1947
Ridder vierde klasse der Militaire Willemsorde. Hij heeft zich in de strijd onderscheiden door uitstekende daden van moed,beleid en trouw door onmiddellijk na herstel van zijn zeer zware verwondingen, bekomen op 28 mei 1943. Hij gaaf blijk van uitstekende operationele leiderseigenschappen van grote formaties geallieerde vliegtuigen en heeft zo bijgedragen aan het neutraliseren van een twintigtal vijandelijke luchtmachtbases. Zijn moed bleek o.a. uit de offensieve lucht- en grondverkenningen als voorbereiding van de geallieerde acties.
Het Oorlogs Herinnerings Kruis. De naam zegt het al
Op 14 mei 1949 is hij om het leven gekomen bij een vliegtuig ongeluk in Kroja Indonesië en begraven op het Nederlands Ereveld Menteng Pulo.
De Koninklijke Luchtmacht heeft ter nagedachtenis een militair complex, het Jessurunkamp bij Soestduinen naar hem genoemd.
Dit kamp, oorspronkelijk gebruikt door de Duitsers tijdens WO II, is inmiddels afgebroken en in 2011 door de provincie Utrecht overgedragen aan de gemeente Soest. Het maakt deel uit van het natuurgebied de Lange Duinen. Op het bord van het natuurgebied staat “Jessurun bos”.
Deze bijzondere en moedige man staat in de gedenkramen van onze cantine in de Legerplaats bij Oldebroek.
Voor degenen die verder willen lezen:
- De Militaire Willemsorde sedert 1940
- De Militaire Luchtvaart van het KNIL 1945-1950. De toenmalige overste Jessurun wordt op meerdere bladzijden genoemd.
- Gedenkboek van het KNIL 1911-1961
