“All stations, AIR ATTACK – AIR ATTACK – AIR ATTACK, between phaseline BUFFON and MENDEL” klonk het over de combat net radio’s naar HEU en LEU, was hetzelfde te lezen via JCHAT op SITAWARE én TITAAN & galmde het over de Taskforce Command Post toen er vijandelijke toestellen dreigend op de AOO van de VJTF brigade af kwamen. En nu maar hopen dat de bataljons begrijpen dat dit het moment is om luchtwaarnemingsposten in te richten, zoveel mogelijk dekking te zoeken en All Arms Air Defence (het oude LUNABEV) conform het vernieuwde handboek toe te passen.
Afgelopen VJTF oefening WETTINER HEIDE 2022 in het oefenterrein van BERGEN en MUNSTER-SÜD leverde 13 Luchtverdedigingsbatterij “YPENBURG” een bijdrage aan de MN VJTF(L)23 brigade. Dit deden we onder de vlag van de Binational SHORAD Taskforce (BSTF), want ondanks dat de Duitse collega’s van LeFlaSys (Stinger) in LITOUWEN gestationeerd is, dankten we onze binationaliteit aan die ene Duitse verbindingsofficier die op het DGLC geplaatst is. Onze bijdrage aan de BSTF bestond uit een Fire Unit Stinger met 12 Stingerploegen opererend uit een MB Softtop of SWP-Fennek ondersteund door 1 TRML radar en een Fire Unit AMRAAM met 4 launchers ondersteund door 2 SENTINEL-64 MPQ radars, 2 TRML radars.
Enkel de collega’s die nog Pruttelliaans spreken (gewerkt hebben met de PRTL) hadden ervaring met luchtverdediging leveren in een brigadecontext, dus voor met merendeel van de 182 pax die we bij hadden was dit de eerste keer in hun militaire carrière. De ervaren garde wist nog hoe het was om als Army Organic Air Defence unit door bataljonsvakken te manoeuvreren, maar de BSTF is geen AOAD unit. De BSTF hanteert namelijk het principe Land command – Air controlled. Dit betekent dat onze opdrachten vanuit de C-VJTF Bde (Land Component Commander) komen, maar een CRC bepaalt wat er in de 3e dimensie gebeurt (Air Component Commander). In Nederland kan dat het CRC in Nieuw-Millingen zijn, maar het inzetgebied bepaalt door welk CRC de BSTF wordt gecontroleerd.
Het principe Land command – Air controlled heeft een aantal interessante vraagstukken opgeleverd op het gebied van Airspace Control na de praktijkervaring die we tijdens de FTX WEHE22 hebben opgedaan. Een van die vragen is hoe reëel het wordt geacht dat de brigade een HIDACZ toegewezen krijgt die het gehele brigadevak van 90 km bij 200 km bestrijkt waarbij deze minimaal 20 kft hoog moet zijn. Dit zijn namelijk de dimensies waarin deze VJTF brigade opereert. Het toegewezen krijgen van een dergelijke HIDACZ is een ding, maar diegene die ‘m aanvraagt moet ook in staat zijn de controle uit te voeren. Als die controle ontbreekt en eigen RW toestellen van het Duitse Air Aviation Batallion zonder IFF en buiten de SAAFR’s opereren, dan is friendly protect voor onze operators nagenoeg onmogelijk. Voor luchtverdedigers wordt de samenwerking tussen Force Operations (FO) en Engagement Operations (EO) dan nog belangrijker, want vanuit de FO-lijn dient relevante informatie vanuit een Joint Fires (Bde & BG niveau) zo snel mogelijk gedeeld te worden met de EO operators. Voorbeelden hiervan zijn wheels up van AIR MEDEVAC/CASEVAC of gebruik van eigen Unmanned Areal Systems (Drones). Dit betekent voor de Joint Fires dat Air Space Management essentieel is om blue on blue in de lucht te voorkomen. Op dat gebied hebben we nog veel winst te behalen.
Een andere inzicht is de bevestiging dat onze middelen niet ontworpen zijn voor een dergelijk gevecht. Het Army Groundbased Air Defence System (AGBADS) wordt in zijn volle kracht benut wanneer de dataradio gebruikt mag worden en daarmee de footprint wordt vergroot. Om diverse redenen is dat niet toegestaan waardoor we gedwongen zijn bedraad op te treden. Daarnaast is het AGBADS prima geschikt om als NATO Integrated Air and Missile Defence System (NATINAMDS) te fungeren wanneer er contact is met een CRC en we gebruik kunnen maken van extern luchtbeeld via LINK-16 (Principe Air command – Air Controlled). We komen er echter achter dat in het Combat Theme ‘Warfighting’ andere middelen en een andere mindset gevraagd wordt.
We moeten vechten met de middelen die we hebben en niet die we wensen, dus deze generatie luchtverdedigers gaat ervoor zorgen dat we zo goed mogelijk de VJTF brigade van luchtverdediging kunnen voorzien zodat we ons kenniscentrum van goede adviezen kunnen voorzien bij het vervangen van onze wapensystemen.
